महाराष्ट्र: व्यवसाय खप कमी होत असल्याने अर्थव्यवस्थेची दोन अंकी घसरण सुरू आहे.

“ग्रॉस स्टेट व्हॅल्यू अॅडेड किंवा जीएसव्हीए च्या दृष्टीने, वर्षभरापूर्वीच्या तुलनेत ऑक्टोबर ते डिसेंबर या तिमाहीत अर्थव्यवस्था ७.४ टक्क्यांनी खाली येण्याची शक्यता आहे. मागणी कमी राहिल्याने ही संख्या आणखी वाढेल, आणि परीस्थिती आणखी बिकट होईल असे वरिष्ठ सरकारी सूत्रांकडून कळाले.”

कोविड -१९ च्या प्रकरणांमुळे व्यवसायातील देवाणघेवाण आणि खप कमी झाल्याने, मार्च २०२१ रोजी संपणार्या वर्षाच्या तुलनेत सकल मूल्याच्या बाबतीत राज्याच्या अर्थव्यवस्थेत १६.४ टक्के आकुंचन होईल, असा अंदाज लावण्यात आला आहे.

२०२०-२१ मध्ये ही वाढ अपेक्षित आहे. सकल राज्य मूल्य वर्धित किंवा जीएसव्हीएच्या बाबतीत, ऑक्टोबर ते डिसेंबर या तिमाहीत अर्थव्यवस्थेमध्ये मागील वर्षाच्या तुलनेत ७.४ टक्के घसरण दिसून येईल. गोष्टी आणखी वाईट करण्यासाठी, मागणी वशीत राहिल्यास संख्या आणखी वाढत जाईल. वर्षाच्या अखेरीस राज्यातील जीव्हीए १६.४ टक्क्यांनी घटेल, असे वरिष्ठ सरकारी सूत्रांनी सांगितले.

सोमवारी राज्याच्या वित्त विभागाने मुख्यमंत्री उद्धव ठाकरे आणि त्यांच्या मंत्रिमंडळातील काही ज्येष्ठ मंत्र्यांकडे राज्याच्या अर्थव्यवस्थेवरील ताज्या अंदाजांबद्दल सादरीकरण केले, अशी माहिती सूत्रांनी दिली.

सोप्या भाषेत सांगायचे तर जीएसव्हीए अर्थव्यवस्थेमधील ‘सप्लाय’ बाजूचे प्रतिनिधित्व करतो. इनपुट आणि कच्च्या मालाच्या किंमती कपात केल्यावर वस्तू आणि सेवांच्या रुपयाचे मूल्य मिळते आणि हेच राज्याचे एकूण आर्थिक उत्पादन मोजण्याचे मुख्य पॅरामीटर आहे.

अचानक झालेल्या लॉकडाऊनमुळे सप्लाय चैनमधील कंपन्यांच्या सामान्य कामकाजावर परिणाम झाला आणि लघु व मध्यम उद्योगांना सर्वाधिक याचा फटका बसला. सरकारी अहवालात म्हटले आहे की कृषी वगळता बांधकाम, रिअल इस्टेट, खाणकाम आणि सेवांसह इतर सर्व क्षेत्रांचा समावेश आहे.
मागील वर्षाच्या तुलनेत २०२०-२१ मध्ये नाॅमिनल वाढ (जीएसव्हीएच्या अटींमध्ये)कमी पाहण्यास येईल. “मागणीत कमतरता आल्याने उद्योग आणि सेवा क्षेत्रावर दबाव कायम राहील,” असे अहवालात म्हटले आहे.

त्यात पुढे म्हटले आहे की वाढती बेरोजगारी आणि नोकरीतील तोटा अर्थव्यवस्थेच्या पुनरुज्जीवनास धोकादायक आहे. राज्यातील बेरोजगारीचा दर जुलैमध्ये ३.९ टक्क्यांवरून २.३ टक्क्यांनी वाढला आहे. आणि ऑगस्टमध्ये तो ६.२ वर पोचला आहे. त्यादरम्यान राज्यभर बरीच नवीन रूग्णांच्या संसर्गांची नोंद झाली आहे. महात्मा गांधी राष्ट्रीय ग्रामीण रोजगार हमी योजनेत (एमजीएनआरईजीएस) काम न झाल्याने झाली आहे,ग्रामीण महाराष्ट्रात खरीप पेरणीच्या हंगामाची समाप्ती झाली परिणामी कामगारांचे नुकसान झाले आहे.

सकल राज्ये देशांतर्गत उत्पादनात सुमारे ११ टक्के वाटा देणार्या राज्याच्या कृषी क्षेत्राने सर्व देशभर असलेला मंदीचा अभ्यास केला आहे आणि ती मजबूत वाढ नोंदवित असल्याचे दिसत आहे. खरीप हंगामाच्या चांगल्या पेरणीमुळे सरकार बरीच खरीप पिकावर अवलंबून आहे.

देशांतर्गत अर्थव्यवस्थेची कमकुवतता दर्शविणार्‍या राज्याच्या जीएसटी संकलनात गेल्या वर्षीच्या तुलनेत एप्रिल ते सप्टेंबर या कालावधीत २५,४८० कोटी रुपयांची घट झाली आहे. एप्रिल ते सप्टेंबर २०१९ या कालावधीत ५८,१८६ कोटी रुपये जमा झाले होते, तर यंदाचे संग्रहण फक्त ३२,७०६ कोटी रुपये झाले आहे, असे एका वरिष्ठ अधिका-याने सांगितले. शिवाय राज्यातील जीएसटीच्या थकबाकीपोटी केंद्राकडून २२,४३५ कोटींची कमतरता आहे.

ENGLISH SUMMARY :- Maharashtra’s economy moving towards falling down of two digit as business consumption slow down. Due to sudden lockdown many small scale bussinesses have been affected. The state’s finance department made a presentation on the state’s economy to Chief Minister Uddhav Thackeray and some senior ministers of his Cabinet, about latests projects sources said.